همانطور که می‌دانید، جشن تولد، سالگرد تولد یا پیدایش یک شخص و یا موسسه است. سالگرد تولد در فرهنگ‌های متعددی اغلب با هدیه‌ها، کارت‌ها و مهمانی‌های تولد، جشن گرفته می‌شود. همچنین بسیاری از ادیان تولد پیشوایان خود را جشن می‌گیرند. در این مقاله قصد داریم به تاریخچه جشن تولد در ادیان و کشورهای مختلف بپردازیم.

برخی جشن‌های تولد مانند تولد 12 تا 21 سالگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چرا که نقطه‌ی عطفی در زندگی شخص به حساب می‌آید و آماده‌ی پذیرش مسئولیت‌های مهم‌تری می‌شود. به عنوان مثال در ایران از سن 18 سالگی، اغلب افراد وارد مقطع تحصیلی جدید به نام دانشگاه می‌شوند، همچنین می‌توانند اقدام به دریافت گواهینامه رانندگی و شرکت در انتخابات کنند. در بسیاری از کشورها سن قانونی بین 18 تا 21 سال می‌باشد. سن قانونی سنی است که افراد می‌توانند مسئولیت‌های قانونی را بپذیرند و از سرپرستی والدین خود خارج شوند.

تاریخچه جشن تولد – بلوغ اجتماعی و فکری

در بسیاری از کشورها سن بلوغ اجتماعی و فکری افراد جشن گرفته می‌شود:

• در آمریکا و کانادا جشن تولد 16 سالگی دختران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
• در برخی از کشورهای اسپانیایی و همچنین پرتغالی زبان مانند برزیل، تولد 15 سالگی دختران دارای اهمیت می‌باشد.
• در نپال و هند، هنگام تولد یک سالگی کودکان، موی سر آن‌ها را می‌تراشند. اعتقاد آن‌ها بر این است که تراشیدن موی سر کودکان، باعث پاک شدن کودک از هر گونه بدی و نماد تجدید روح او است. برخی از قبیله‌های هندی تولد 12 یا 13 سالگی فرزندان پسر خود را به طور ویژه جشن می‌گیرند.
• در فیلیپین سن 18 سالگی برای دختران و 21 سالگی برای پسران به عنوان سن آغاز به کار (debut) جشن گرفته می‌شود.
• در برخی از کشورهای آسیایی که دارای تقویم زودیاک هستند، سنت برگزاری جشن تولد 60 سالگی وجود دارد.
• در کشور کره، برای 100 روزگی کودکان و یک سالگی آن‌ها، جشن برگزار می‌کنند.
• در کشور ژاپن، سن بلوغ اجتماعی پسران و دختران، 20 سالگی است.
• از آنجایی که سن قانونی در ایران 18 سالگی است، بنابراین تولد 18 سالگی پسران و دختران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

تاریخچه جشن تولد – آداب و رسوم

در بسیاری از نقاط جهان، برای جشن تولد، یک مهمانی به همراه سفارش کیک تولد برگزار می‌شود. کیک تولد به صورت سنتی با تعداد شمع‌های متناسب با عدد سن تولد فرد یا شمع‌هایی که بیانگر سن شخص است، تزیین می‌شود. فردی که تولدش است در دل آرزو کرده و سعی می‌کند شمع‌ها را با یک نفس (فوت) خاموش کند. طبق سنت قدیمی اگر موفق به انجام این کار شد، آرزویش برآورده می‌شود. در بسیاری از فرهنگ‌ها، آرزو حتما باید از دیگران مخفی بماند. مهمانان اغلب متناسب با سن فردی که تولدش است، دعوت می‌شوند. سایر فعالیت‌های جشن تولد عبارتند از، سرگرمی، سرو یک نوشیدنی خاص و یا سخنرانی روز تولد.

تاریخچه تولدهای رسمی

برخی از شخصیت‌های برجسته مذهبی و ملی به علاوه بسیاری از پادشاهان، یک روز تولد رسمی در طول سال دارند که آن را جشن می‌گیرند، اما ممکن است لزوما با روز تولد واقعی آن‌ها مطابق نباشد. به نمونه‌های زیر توجه کنید:

• جشن تولد پیامبر اسلام و ائمه اطهار که در ایران برگزار می‌شود و در برخی موارد جزء تعطیلات رسمی کشور است.
• تولد حضرت محمد (ص) که در روزهای 12 و 17 ربیع الاول توسط سنی‌ها و شیعیان در کشورهای مسلمان جشن گرفته می‌شود.
• تولد حضرت عیسی مسیح که در تاریخ 24 و 25 دسامبر جشن گرفته می‌شود.
• به طور مشابه تولد مریم مقدس و یوحنا در تاریخ 8 سپتامبر و 24 ژوئن جشن گرفته می‌شود.
• تولد رسمی ملکه در استرالیا، کانادا، نیوزیلند و بریتانیا.
• جشن تولد رسمی امپراطور ژاپن در تاریخ 23 دسامبر برگزار می‌شود. این تاریخ جزء تعطیلات رسمی کشور ژاپن می‌باشد. این در حالی است که تاریخ تولد واقعی امپراطور ژاپن، 12 نوامبر است.
• تولد کیم ایل سونگ در کره شمالی به عنوان تعطیلات ملی جشن گرفته می‌شود.
• تولد واشنگتن که معمولا روز ریاست جمهوری نامیده می‌شود، یک تعطیلات فدرال در ایالات متحده آمریکا است که در آن تولد جورج واشنگتن را جشن می‌گیرند.

تاریخچه جشن تولد – فرهنگ و ادیان مختلف

ایران باستان

بر اساس اطلاعات هرودوت (نخستین تاریخ‌نگار یونانی زبان هم دوره هخامنشیان)، در بین همه‌ی روزهای سال، روزی که بیشتر از همه توسط ایرانیان جشن گرفته می‌شده، روز تولدشان بوده است. ایرانیان از فقیر و غنی در روز تولدشان غذاهای مجلل‌تری نسبت به روزهای دیگر سال، مصرف می‌کردند.

رم باستان

رمی‌های باستان نیز، مشتاقانه روز تولد خود را جشن می‌گرفتند.

چین:

سنت‌های چینی‌ها برای تولد، منعکس کننده تمرکز عمیق فرهنگی آن‌ها به مساله‌ی حیات و طول عمر است. از غذاهای سنتی که چینی‌ها در روز تولدشان استفاده می‌کنند، می‌توان به رشته فرنگی اشاره کرد.

اسلام

اغلب مسلمانان اشکالی در برگزاری جشن تولد نمی‌بینند و هر ساله تولد خود را جشن می‌گیرند. این در حالی است که در اسلام مانند سایر ادیان الهی چنین سنتی وجود ندارد. اما از نظر اخلاق اسلامی به دلیل ایجاد صمیمیت و نزدیکی قلب‌ها، برگزاری جشن تولد به خودی خود اشکالی ندارد. علاوه بر آن تولد پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) نیز هم توسط شیعیان و هم توسط اهل سنت جشن گرفته می‌شود.

مسیحیت: قرن‌های اولیه

اوریجن در تفسیر خود در “لاویان” می‌نویسد: مسیحیان نه تنها باید از جشن تولدشان پرهیز کنند بلکه باید به دیده‌ی نفرت به آن بنگرند. این در حالی است که مسیحیان ارتدوکس علاوه بر تولد، روز نام اشخاص را نیز جشن می‌گرفتند.

مسیحیت: قرون وسطی

مردم عادی روز عیدشان مانند تولد حضرت مسیح را جشن می‌گرفتند. ولی عارفان سالگرد تولد خود را نیز جشن می‌گرفتند.

مسیحیت: مدرن

در حالی که امروزه اغلب مسیحیان روز تولد خود را جشن می‌گیرند، اما برخی از گروه‌های مقدس به خاطر ریشه‌های بت پرستی و ارتباط آن با سحر و جادو از برگزاری جشن تولد، خودداری می‌کنند.

یهودیت

جشن تولد در یهودیت در بین خاخام‌های مختلف محل نزاع است. اگر چه امروز در بین اکثر یهودیان برگزاری جشن تولد، امری پذیرفته شده می‌باشد.

بودائیسم

بسیاری از صومعه سراها تولد بودا را به صورت رسمی جشن می‌گیرند. آن‌ها با مجسمه بودا همانند خود بودا رفتار می‌کنند، گویی که موجودی زنده است.

کره شمالی

در کره شمالی مردم در روزهای 8 ژوئیه و 17 دسامبر روز تولد خود را جشن نمی‌گیرند چرا که این روزها سالروز مرگ کیم ایل سونگ و کیم جونگ ایل است. به جای آن، کسانی که در این دو روز به دنیا آمده‌اند، جشن تولد خود را در تاریخ 9 ژوئیه و 18 دسامبر برگزار می‌کنند. تا قبل از سال 1994، هر کودکی که در تاریخ 8 ژوئیه به دنیا می‌آمد باید تاریخ تولد خود را به روز دیگری تغییر می‌داد. روز تولد کیم ایل سونگ از مهم‌ترین تعطیلات رسمی کره شمالی است که به نام روز خورشید نامگذاری شده است. همچنین روز تولد کیم جونگ ایل، روز ستاره‌ی درخشان نامگذاری شده است.